Al Khutbah 10 So Bandingan ko Powasa ko Ramadhan أَحْمَدُكَ اللَّهُمَّ حَمْدَ مَنْ أَخْلَصَ النِّيَّةَ لِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ , وَأَشْكُرُكَ شُكْرَ نِعْمَتِكَ وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِكَ الأَمِينِ , لَكَ الْحَمْدُ كَمَا يَنْبَغِي لِجَلاَلِ وَجْهِكَ وَلِعَظِيمِ سُلْطَانِكَ , لَكَ الْحُكْمُ وَإِلَيْكَ تُرْجَعُ الأُمُورُ, وَأَشْهَدُ أَنْ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ, صَلَّى اللهُ وَبَارَكَ وَسَلَّمَ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ.    وَبَعْدُ: فَيَا عِبَادَاللهِ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى قَالَ فِي كِتَابِهِ الْكَرِيمِ: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ. Manga Oripn o Allah, aya bandingan tano imanto na so kaphowasai ko Bulan a Ramadhan, a skaniyan i ikapat a polaos o Islam. Aya ptharoon a kaphowasa (as Sawm) na so kathigri ko langowan a khasabapan ko khiboka ko kaphopowasa ipoon ko kasbang o pidyar ko khapita, na taman ko kasdp o alongan ko kagabigabi. Manga Oripn o Allah, so powasa i miakalbi a simba o mu’min sabap sa so langowan a galbk a simba o oripn na rk iyan, inonta so powasa ka pikhipantag anan o Allah a inisnggay niyan a rk iyan ko manga simba o oripn iyan, gowani a tharoon o Allah ko Hadith Qudsi a: عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللهِ قَالَ: قاَلَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ , فَإِنَّهُ لِي , وَأَنَا أَجْرِِي بِهِ , وَالصِّيَامُ جُنَّةٌ , فَإِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلاَ يَرْفُثْ , وَلاَ يَصْخَبْ , وَلاَ يَجْهَلْ , فَإِنْ شَاتَمَهُ أَحَدٌ أَوْ قَاتَلَهُ فَلْيَقُلْ: إِنِّي صَائِمٌ , مَرَّتَيْنِ , وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخَلُوفُ فَمِّ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ. وَلِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا: إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ بِفِطْرِهِ , وَإِذَا لَقِيَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ. (رواه أحمد ومسلم والنسائي) Miakapoon ko Abu Hurayrah a so Ras?lullah na pitharo iyan a pitharoo Allah a: Langowan a galbk o mbawataan o Adam na rk iyan, inonta bo so kapowasa ka mataan a skaniyan na rk akn, ago sakn i mbalas on, so poawasa na rnding (ko kapakangolawla sa dosa), na amay ka maadn so gawii a phopowasa on so isa rka no na di phamanaro sa tamparasa ago dianggal a katharo, go di pakipkhakan-dawasa sa manga katharo, ago di zayan sa daa akal iyan sabap ko kapakimbobono, sa o adn a zinta on odi na makithidawa on a isa a taw na tharoa niyan a sakn na giiphowasa, sa makadowa niyan makasoy, ibt ko makapapaar ko ginawa o Mohammad ka so kapkhabaroba o baw o ngari o isa rkano sabap ko powasa na zambian o Allah sa lbi a mamot ko alongan a Qiyamah a di so baw o kastori. Go adn a bagian o giiphowasa a dowa a ikhababaya iyan: Amay ka makaboka na mababaya ko kiapakaboka niyan, ago amay ka matmo niyan so Kadnan iyan na mababaya sabap ko (balas) o powasa niyan (painothol o Ahmad, Muslim, ago so Nasa’i). Manga Oripn o Allah, antonaa i hikmah sa aya tinindos o Allah a pikhipantag iyan ko amal o manosiya na so powasa, ino niyan da pilia so sambayang, ino niyan da pilia so hajji, go ino niyan da pilia so zakah, go ino niyan da pilia so jihad a giyanan i pondiyong o galbk ko Islam? Aya smbag na kagiya giankanan a manga galbk a miangaaaloy na palaya dn pkhasoldan a katakabor ago kapakiilaylayin, so sambayang na adn a barasambayang a giimanambayang ka an matharo a barasimba, datar oto so kanayk a adn ataw a phanayk ka an matharo a kawasa skaniyan, sa datar oto mambo so kandiakat a adn a giindiakat a taw ka an matharo a baramora ago kawasa, sa datar oto so jihad a adn a giinjihad ka an matharo a skaniyan na mawaraw a mama a batalo ko kapakithidawa, so pman so powasa na daa taw a giimamowasa sa pantag sa kapakiilaylayin, sabap sa so powasa na simba a pagns ko ginawa o manosiya, sa so kinibagakn iyan ko kakan ago so kainom ago so kaproyoda a palaya iyan dn oto pkhababayaan na pantag bo sa soasoat iyan ko Allah a kadnan iyan, ka opama ka soasoat iyan sa kaadn a salakaw na pagnsn iyan na koman ago minom, ka kagiya katawan iyan a so giiniyan zoasoatn na di niyan phagilayin ago di niyan katawan sii sankoto a kapkhan iyan ago kaphaginom iyan. Sabap roo na so simba a kaphowasa na sasoson dn ko manga simba a aya dn a bialoy o barapowasa a tomitikay ron na so Allah a daa maphagma on, sabap roo na so kiaphowasa niyan na tolabos ago bonayon ago balantan a soasoat ko Allah , sa miaparo mambo a so dn so Allah i sominggay ron sa pikhipantag iyan sa ginawa niyan ka kagia pinggolawla sa sii rkaniyan bo inizoasoat o oripn iyan. Manga Oripn o Allah, so powasa ago so Qur’an na phakasapaat siran ko oripn ko alongan a Qiyamah, ptharoon o powasa a hay Kadnan ko minisapar akn on so kakan sa pangn’ngkn ago so kabaya ko kambabangonan sa walay ko kadawndaw na pakisapaatn ka rakn skaniyan, na tharoon o Qur’an a hay Kadnan ko minisapar akn on so kapakatorog ko kagagawii (sabap ko kapmbatiyaa niyan rakn) na pakisapaatn ka rakn skaniyan, na pakasapaatn siran o Allah . Hadith anan a pianothol o Ahmad a skaniyan na hadith a sahih. Manga Oripn o Allah, so kaphowasai ko Bulan a Ramadhan, na wajib ko kianggolalan iyan ko Qur’an, ago sii ko Sunnah o Ras?lullah , ago so kiaompong o kadandan o manga Musim. Pitharoo Allah a: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ. Hay so miamaratiyaya inipaliogat rkano so kaphowasa sa datar o kinipaliogatn on ko siran oto a manga pagtaw a miaonaan iyo, ka an kano makapananggila. (Surah Al Baqarah 002:183). Sii ko Hadith o Ras?lullah , na pitharo iyan a: قَالَ رَسُولُ اللهِ : بُنِيَ الإِسْلاَمُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ , وَإِقَامِ الصَّلاَةِ ,  وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ , وَصِيَامِ رَمَضَانَ , وَحَجِّ الْبَيْتِ. Pianagombalay so Islam sa onayan a lima: so kazaksii sa daa tuhan a rowar ko Allah , a go so Mohammad na sogo o Allah , so kitindgn ko sambayang, so kibgan ko zakah, so kaphowasai ko Ramadhan, ago so kanayk ko walay o Allah. Sii ko Ijma’ na so kiaompong o langowan a muslim ipoon ko masa o Ras?lullah sa mataan a so Ramadhan na wajib so kaphowasai ron. Inipaliogat skaniyan a kaphowasa ko Ramadan, ko alongan a Isnin a dowa ka kagagawii a miaipos ko olanolan a Sha’ban ko ragon a ika dowa ko Hijrah o Ras?lullah . Manga oripn o Allah, so manga kalbihan o Ramadhan na madakl a di so kaitonga on, tanto a mala a gona niyan ko ginawa o Mu’min, gona a barandiya antaa ka rahasiyan, na palaya dn mindadkl sankai a powasa. عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا أَنَّ رَسُولَ اللهِ قَالَ: عُرَى الإِسْلاَمِ وَقَوَاعِدُ الدِّينِ ثَلاَثَةٌ , عَلَيْهِنَّ أُسِّسَ الإِسْلاَمُ , مَنْ تَرَكَ وَاحِدَةً مِنْهُنَّ فَهُوَ بِهَا كَافِرٌ حَلاَلُ الدَّمِ: شَهَادَةُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ , وَالصَّلاَةُ الْمَكْتُوبَةُ , وَصَوْمُ رَمَضَانَ. (رواه أبو يعلى والدَّيلمي وصحَّحه الذّهبي) Pitharoo Ibn Abbas a: Mataan a so Ras?lullah na pitharo iyan a: Aya kawar o Islam ago polaos o agama na tlo: a sii kiran pitharombalay so Islam, a sa dn sa taw a magak on sa isa kiran, na skaniyan na kapir a halal so rogo iyan (ko kabonoa on) skaniyan so kazaksii sa daa tuhan a rowar ko Allah, go so kitindgn ko manga sambayang a paliogat, ago so kaphowasai ko Ramadhan (pianothol o Abu Ya’la, ago so Ad Daylami, ago bialoy skaniyan a hadith a sahih o Ad Dahabi). Manga Oripn o Allah, pd sa kalbihan ankaya a Ramadhan, a ron inipamanoron so manga kitab o Allah a phoon sa langit ko kiawita on ko manga Rasul ago so manga Nabi. Ron madadalm so isa a kagagawii a bithowan sa Laylatu Qadr, a tomo a di so sanggibo a olanolan. Giankaya a Ramadhan ko kapphakaoma niyan na makasasayan sa mala a goro a pphangn-daon iyan so manga Muslim, ko kabaloy ran a manga sasanggila ko manga dosa, ago manga taw a manga baramora a makapdiin ko salakaw di salakaw, giaya so olanolan a kaginawa ago olanolan a kapangalimo ago kapangapdi ko manga miskin ago so manga pobri. Olanolan a pthowangn iyan so Mu’amin ago pszaln iyan ko randasan o kathigr ago so kaphantang ko kasasagad o ongos ago so kawaw, sa pantag sa an skaniyan mabaloy a manosiya a mababatak ko kapromasay ago so kakokompna ko ginawa ago so kipapaarn on o khirk on sa di niyan kitabolog ko manga kabaya a isasapar o Allah . Manga Oripn o Allah, so taw a baraakal na mala a mapkhipantag iyan a katao ago kabilangataw ko kapzagad ankaya a bulan a Ramadhan, ko kapia o manga ndao niyan ago so gona niyan antaa ka rarad iyan ko ginawa o Muslim. Pizaksian o katao a bago imanto sa doniya a so powasa na adn a madadalm on a bolong ko ginawa o manosiya ago sii ko lawas iyan a barandiya. So kapkhaawasi ko tinai a miatatap a mappno ko tnday o sapolo a go isa a manga olanolan ko saragon, na pkhasabapan sa mala a bolong ko ginawa o khirk on, sabap sa ka giya pkhaalin so pakabbtad o tinai ago so giiniyan kanggalbk, na pkhasabapan oto sa giikambagobago o bagr iyan ko giiniyan kambagibagia ko rasa o pangn’ngkn a pkhakan o manosiya, sa so kapphalalagoy o rogo ko manga ogat o lawas na palaya dn pkhabagowan, sa rarad a mapia ankayaa powasa. Ioman san so manga rarad a rahasiyan a so kapkhaoyag o poso o barapowasa ko kapphakabagr o kitotompok iyan ko Kadnan iyan, ago so kipkhapdiin iyan ko izik iyan a manosiya sa kabgan iyan sa pagpr ago kaoyagan a misapha on so niawa o pkhaor a miskin a kadodoanan, Manga Oripn o Allah, so manga galbk a manga pipiya ko Ramadhan na giithaktakpn o Allah so manga balas iyan ko taw a barapowasa. So kabatiyaa ko Qur’an ago so kapphaganada ko manga katao niyan na tanto a mala i balas sankaya a bulan a Ramadhan. So giiron kapanambayang sa manga sunat ko kagagawii na palaya dn mala i balas a khabaloy a bts o taw a giiron manambayang sii ko alongan a maori. So kapagi’tikap ko Ramadhan, na pd ko manga ala a simba, gioto so kataronkoa ko ginawa sii ko masjid o Allah sa pantag sa simba ko Allah . Manga Oripn o Allah, so powasa na adn a rokon iyan a ron matataragombalay a skaniyan so: So kathigr sa itaplk so langowan a pangn’ngkn ago panginginom, ago so kaproyoda ago so salakaw ron a khiboka o giiphowasa ipoon ko kasbang o pidiyar na taman ko kasdp o alongan. So kapniat o pphowasa, sa giankoto a niat iyan na mathkhs iyan ko kagagawii a da pn kasbang o pidiyar. Sii anan ko powasa a paralo, so pman so poawasa a sunat na khapakay a aya kapniat o pphowasa on na sii ko kapita iyan asar ka daa miakan iyan a pangn’ngkn. Manga Oripn o Allah, so kinipaliogatn ko Powasa na sii oto ko manga taw a Muslim, kiabaligan, adn a akal iyan. So pman so pmbthangn na daa paliogat on a powasa, go so maito a wata a da kabaligi, so pkhasakit na phakaboka na phakabayad ko kapiya o sakit iyan ko kiabokaan iyan a powasa, datar oto mambo so babay a phrogoan ago so gopn mimbawata sa phakabayad siran ko kaipos o sndod iran, so giimlayalayag na khapakay a moka sa phakabayad ko kapakambalingan iyan ko ingd iyan, o pman o pphowasa na khapakay ron oto. So pkhasakit a da dn a panginam ko kakhapiya niyan ago so mialoks a di phakagaga na phakabgay siran sa sanggar (fidyah) o di ran kapakapphowasa sa makaphagana siran sa miskin oman gawii ko Ramadhan sa pangn’ngkn, a dianka a manga isa ka sopa a pangn’ngkn mararani dowa ka kilo ago midiya. So babay a maogat ago so pzosowan na amay ka ikalk iran so ginawa iran ago so wata iran ko kamoralai ron amay ka phowasa siran, na phakaboka siran sa phakabgay siran sa Fidyah, sa di siran phakabayad ko powasa sii ko kpit o Ibn Umar ago so Ibn Abbas. Sii pman ko kpit o Abu Hanifah ago so Abu Ubayd ago so Abu Thawr na phakaboka siran sa daa Fidyah iran, ogaid na khabayadan iran so gawii a kiabokaan iran ko kada o sndod a misosogat kiran. Sii pman ko kpit o Ahmad ago so As Shafii na amay ka aya ikawan iran na so kamoralai ko wata iran na phakaboka siran na phakabayad siran ago phakabgay siran sa fidyah. Na o pman o aya ikawan iran ko kaphowasa na so ginawa iran, odi na so ginawa iran ago so wata iran, na paliogat kiran so kabayadi ran ko da iran kaphowasai ko Ramadhan sa daa a fidyah a khibgay ran. Manga Oripn o Allah, gianan i sabaad ko manga btad o powasa ko Ramadhan, sa di tano mapzakntal sankai a khutbah ka tanto a masimpit so masa niyan, sa aya mapiya ko Muslim na mangndod ko manga kitaban a Fiqhi ka an iyan on masabot sa mablang so manga btad ankaya a powasa. Aya bo a giitano sii mazabanding na so manga onayan o bandingan iyan, sa so kaphango-lad on na kaphangndodan so manga ala a kitab o Islam. Giankaya a powasa ko Ramadhan, na kna o ba aya bantak on na so kapatay a ongos o giiphowasa sa ba mabaloy so powasa niyan a ringasa on o Allah , aya mataan na aya kiasogoa on sa kaphowasa niyan na an makakowa sa thoma ago katao, a makanggay ron a gona, gioto i sabap a inisapar o Islam so kapamantk o taw a di koman ko kapkhapita iyan (wisal), ka khasabapan oto sa kabinasa ko lawas o giiphowasa, pd roo so kiasonata niyan ko kataakira ko kakan ko khapita ka an di tanto praras so kaor ko taw o giiphowasa, datar oto mambo a mala i balas so kapamakot moka anda dn i kasdp o alongan, ka an di khapasangi so manosiya ko kasasagad o kaor ago so kawaw. Tanto a mala i limo so Allah , a pialiogatan iyan so manosiya sa manga simba a aya kapipikira on o manosiya na margn on, a amay ka pamimikirann iyan na phakanggay ron a gona ago skaniyan i phakasawit on kna o ba so Allah a mialiogat on i makapnggona on, gianan i pagns ko manga simba sii ko Islam, a paliogat a kasabotan o Muslim, aya kakhapariyala o simba o manosiya, na mabaloy ankoto a simba ago so rarad iyan a mapiya a kasawitan o manga kaadn a makaliliot sankoto a taw a giinggalbk ko simba. So pman so simba a sii bo matitinkong ko ginawa o khirk on sa daa gona ago rarad a phakapoon on a khagdam o manga taw ago so manga kaadn a makaliliot on na gioto na simba a maatay a daa niawa niyan a di khabayaan o Allah . So simba tano na patot a mabaloy a onayan o khoyaptaan tano ago so manga salakaw na aya samporna iyan na maadn iyan so mabagr a kitotompok ko Allah , so kapkhababayai ko Allah , na patot a maprarad iyan so kapkhababayai ko manga kaadn o Allah , ka so kababaya inka ko miangadn na khababayaan ka pn so inadn iyan, sa datar oto a so kababaya inka ko inadn na khaonga niyan a kakhababaya inka ko miadn on. Manga Oripn o Allah, taman sa di mabaloy so simba tano ko Allah a gakot o ndolondolonan tano a manga manosiya, na di tano magdam so kamis ago so kapiya o manga simba tano ko Allah . Katawan tano so thotolan ko barasimba a babay a madakl a mizaksi a manga taw sa skaniyan na taw ko sorga, ogaid na pitharoo o Ras?lullah a skaniyan na taw ko naraka, ino to kagiya taw skaniyan a phringasaan iyan so siringan iyan, sa daa gona o simba niyan ka da kasawiti o makalilibt on a manga kaadn. Manga Oripn o Allah, na so simba tano ko Allah na gioto i mababaloy a khoyaptaan tano ka so simba na patot a mipagingd ko zaronsarongan o manga taw, gioto i sabap a inisapar o Islam so kasolk ko girb sa ron mbaratapa so manosiya sa kalipatan iyan so giiniyan kapakindolona ko sagorompong iyan, ka kagiya gioto dn so kadadas ago kailang, aya patot na matago so taw ko madakl a taw a mizolbiya iyan, ka an maadn so mapiya a kaphagingd a pzimbaan iran on so Allah , kaphagingd a ndodon so manga loks ago so manga kangodaan, manga mama ago manga babay manga kawasa ago manga mrmr a giisiran thatabanga ko mapnd makhap iran sa isaisa siran i kagdam ko kapipiya ginawa ago sii ko kamboboko sa pmbaloy siran a satiman a lawas a isaisa a tuhan iran ago isaisa a gama iran ago isaisaa a antap sii ko doniya iran ago sii ko maori ran. Manga Oripn o Allah, gianan i bantak o Islam a makaadn sa sagorompong a manga taw a isa ka phagingd a ipkhokom iran so kitab o Allah sii ko manga ginawa iran ko kababaloy ran a tinanggisa ago diamong. Ka an mapayag a so Islam na agama a mabagr a pagom-piyaan iyan so kamamanosiyai ko langon a katampar iyan a barandiya ago rahasiyan. Manga Oripn o Allah, balowin tano so manga simba tano a gakot a aya rkitano phakabkhs a khaoyag iyan rkitano so bagr o paratiyaya ago so bagr a tamok, ka an tano mipagingd so agama tano ago mabaloy so Qur’an a aya tano bitikan ago kokoman sa mapokas tano ko manga lig tano so mala a rantay o giikathaoripn o manosiya ko baya a ginawa niyan a aya niyan dn bialoy a katuhanan iyan ko kibabatog ko doniya. Giyankai a masa tano na aya dn a kalilid na aya mababaloy o khoyaptaan o nggagaisa rki tano na so gakot a kanggona a barandiya, sa pantag sa kapakasokat, na gianan manga oripn o Allah na malobay a gakot ago mongapongay a di phanatas, na aya piangni o Islam a makagakot rkitano na so gakot a paratiyaya ko Allah , a khaonga niyan so kanggiginawai ka gianan i gakot a bagr a matas i omor a daa ikhathphd iyan, sii sa doniya ago sa akhirat. Manga Oripn o Allah, aya bangnsa o Muslim na so paratiyaya niyan ko Allah , kna o ba so kitataalok iyan ko sagpik a lopa a mattndo, ka so lopa na lopa o Allah na so doniya na doniya o Allah a bialoy niyan on so manosiya a maradika ko kapthotogalin on, so pman so inadn a manga atoran o manga ingd ko kiapamanamani ron, na gianan pianarankoni o manosiya a sopak ko kabaya o Allah. Manga Oripn o Allah, pangnin tano ko Allah a balowin tano niyan a pd ko manga taw a pphamakin’gn iran so katharo na phagonotan iran so lbi ron a mapiya. وَأَقُولُ قَوْلِي هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ لِي وَلَكُمْ وَلِسَائِرِ الْمُسْلِمِينَ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ فَاسْتَغْفِرُوهُ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ Wa aqūlu qawlī hādā wa astagfirullāha lī wa lakum wa lisāiril Muslimīn min kulli dambin fastagfirūhu innahu Huwat Tawwābur Rahīm. DUA'A KO IKA DOWA A KHUTBAH  Copyright  © 2008 Maranao Khutbah™ By Alim, Hassanor M. Alapa  All rights reserved  - http://www.muslimtents.com/maranao-khutbah Copying and distributing of the Maranao Khutbah published in this website is sanctioned by the author for non-commercial only. In consideration of this authorization, any reproduction and distribution of the Maranao Khutbah shall retain all copyright, author and other proprietary notices contained therein. It shall not be altered in any form without the written consent of the author and the publisher.