Al Khutbah 8 So Bandingan ko Sambayang أَحْمَدُكَ اللَّهُمَّ حَمْدَ مَنْ أَخْلَصَ النِّيَّةَ لِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ , وَأَشْكُرُكَ شُكْرَ نِعْمَتِكَ وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِكَ الأَمِينِ , لَكَ الْحَمْدُ كَمَا يَنْبَغِي لِجَلاَلِ وَجْهِكَ وَلِعَظِيمِ سُلْطَانِكَ , لَكَ الْحُكْمُ وَإِلَيْكَ تُرْجَعُ الأُمُورُ. وَأَشْهَدُ أَنْ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ, صَلَّى اللهُ وَبَارَكَ وَسَلَّمَ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ.    وَبَعْدُ: فَيَا عِبَادَاللهِ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى قَالَ فِي كِتَابِهِ الْكَرِيمِ: حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاَةِ الْوُسْطَى , وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ , فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالاً أَوْ رُكْبَانًا, فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ. (Surah Al Baqarah 002:238-239) Manga Oripn o Allah, imanto na na minisampay tano ko ika dowa a rokon o Islam a skaniyan so kitindgn ko sambayang. Giankaya a sambayang na makhikipantag iyan so pankatan a da dn makhipantag o apia antonaa a simba a salakaw ron, skaniyan a sambayang i polaos o agama a di dn phakatindg odi ron makambkn, pitharoo Ras?lullah a: Aya olo o btad na so Islam, na aya polaos iyan na so sambayang, na aya piphaporoan o pondiyong iyan na so jihad sa lalan ko Allah . Skaniyan a sambayang i pagampaganay a ipaliogat o Allah ko manga simba, sa skaniyan dn i mialiogat on ko Ras?lullah ko masa a kamiraj iyan ko kinindarpa in iyan ko Kadnan iyan. Sa da dn a kiaokitan iyan a malaikat a sosogoon, ka mamantk a phoon ko Allah , inipaliogat sa lima polo a sambayang na miaroros sa lima a sambayang ko salongan a tarotop, ogaid na pitharoo Allah a so lima a manga sambayang na badal o lima polo a sambayang, sa tiangkd o Allah a di dn khasambian so katharo iyan ago di khabaroba ko oriyan o kinikokomn iyan on ago so kinipaliogatn iyan ko lima a manga sambayang. So sambayang i pagampaganay a pagisipn ko oripn, pitharoo Ras?lullah a: أَوَّلُ مَا يُحَاسَبُ عَلَيْهِ الْعَبْدُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ الصَّلاَةُ , فَإِنْ صَلَحَتْ صَلَحَ سَائِرُ عَمَلِهِ , وَ إِنْ فَسَدَتْ فَسَدَ سَائِرُ عَمِلِهِ   (رَوَاهُ الطَّبَرَانِيُّ) Aya paganay a pagisipn ko oripn ko alongan a Qiyamah na so sambayang, na amay ka makapia na makapiya so langowan a galbk iyan, na amay ka binasa so sambayang na mabinasa so langowan a amal iyan (pianothol o Tabarani). Skaniyan a sambayang i kaposposan a inithanan o Ras?lullah ko manga ummat iyan ko kakhapandos dn o napas iyan sa giiniyan tharoon a: So sambayang!! So sambayang!! Ago so manga oripn iyo. Inipagamanat iyan so kikapdiin ko oripn sa inipannkat iyan. So sambayang i kaposposan a khada ko anggawta o Islam, na anda i kada iyan na madadas dn so agama. Pitharoo Ras?lullah a: لَتَنْقُضَنَّ عُرَى الإِسْلاَمِ عُرْوَةً عُرْوَةً فَكُلَّمَا انْقَضَتْ عُرْوَةٌ تَشَبَّتَ النَّاسُ بِالَّتِي تَلِيهَا , فَأَوَّلُهَا نَقْضًا الْحُكْمُ , وَآخِرُهُنَّ الصَّلاَةُ (رَوَاهُ ابْنُ حِبَّانَ مِنْ حَدِيثِ أَبِي أُمَامَةَ) Khabngkas so manga kawar (onayan) o Islam sa giimazatiman a kapkhada iyan, sa oman mada so isa a kawar iyan na matondog o isa on, na oman i mabngkas on a onayan (sa mada) na mikoyapt so manga taw ko makatotondog on a onayan, na aya paganay a khabngkas on na so kadato a Islam (Khilafah Islamiyyah) na aya kaposan a khabngkas on an so sambayang (pianothol o Ibn Hibban a phoon ko thotol o Ab? Umamah). Manga Oripn o Allah, giankaya a sambayang na tanto a madakl a kiaaloya on o Qur’an, adn oto a alowin iyan sa isasarta iyan on so kapananadmi o Allah , pitharoo Allah a: اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنْ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ Mataan a so sambayang na phakasapar ko piamakasisingay ago so marata a galbk, go mataan a so katadmi ko Allah na lbi a mala. (Surah Al Ankabut 029:045) Pitharo iyan pn a: قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى Sabnar a miakadaag so taw a zoti (odi na ndiyakat) ago tiadman iyan so ingaran o Kadnan iyan na mizambayang. (Surah Al A’la 087:014-015) Pitharo iyan pn a: إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لآَ إِلَهَ إِلآَّ أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي Go tindgn ka so sambayang sa tadntadm rakn. (Surah Ta Ha 020:014) Tanto a madakl a kinitompokn iyan ko sambayang sii ko katonaya ko zakah. Pitharo o Allah a: وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَمَا تُقَدِّمُوا لأَِنفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ Tindgn iyo so sambayang ago bgan iyo so zakah. (Surah Al Baqarah 002:110) Initompok iyan pn so sambayang ko kazabar, pitharoo Allah a: وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ Go pamangni kano sa tabang ko Allah sa nggolalan ko kazabar ago so sambayang. (Surah Al Baqarah 002:045) Initompok iyan pn so sambayang ko kakhorban sa binatang a soasoat ko Allah , pitharoo Allah a: قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَاي وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ Tharo angka a mataan a so sambayang akn ago so korban akn go so kaoyagoyag akn go so kaphatay akn na rk o Allah a Kadnan o manga kaadn, a daa sakotowa iyan, a go sabap roo na siogo ako ago sakn i paganay ko manga muslim. (Surah Al An’Am 006:162-163) Manga Oripn o Allah, aya taman a kiasiyapa o Islam ko sambayang na skaniyan bo i miaskhd a simba a da niyan dn pharowa o ba mibagak so katonaya on o Muslim sii ko apia antonaa i masosowa iyan. Apia sii dn ko masa a giikathidawa sa maydan ko kassmpanga ko ridoay na inipatoray niyan so katonaya ko sambayang sa da niyan dn pharowa o ba mibagak sa di matonay ko waqto niyan a mappnto. Manga Oripn o Allah, gianan i karina a mala sa mataan a so sambayang na da dn a datar iyan ko maga simba ko Islam a bigan iyan sa mala a siap. Manga Oripn o Allah, so sambayang na skaniyan i kiambidaan o mu’min ago so kapir, sa sa dn sa taw a ibagak iyan so sambayang sa paratiyaya sa kna o ba paliogat na skaniyan na kapir, opama ka Muslim na pmbaloy a murtadd (miawa ko agama Islam), na odi kasoy ko Islam, na pnggolalan on so garangan o pdang sa khabono. Amay pman ka inibagak iyan sa di niyan ipnggolalan sabap ko kabobokla niyan on, na aya tindg o kalankapan a manga ulama na skaniyan na kapir, sa miada ko kamumuslimi. Tanto a madakl a hadith o Ras?lullah a inaloy niyan a so taw totontotn iyan a muslim a miagak sa sambayang na skaniyan na kapir. Go miakapoon ko Abdullah Bin Saqiq Al Uqayli a: Miaadn so manga sahabah o Ras?lullah a daa mapipikir iran a shayi a so kibagakn on na ikhakapir a rowar ko sambayang (pianothol o Tirmidi ago so al Hakim). Manga Oripn o Allah, anda miawajib so sambayang? Miawajib so sambayang ko taw a muslim, adn a akal iyan, a kiabaligan, sabap ko thotol o Aishah a miakapoon ko Nabi a: Inankat so pansom (kisoratn ko amal) sa tlo a manga taw; so totorogn taman sa makanaw, so maito a wata sa taman sa kabaligan, so pmbthangn taman sa makatanod (pianothol o Ahmad go so manga imam ko hadith). Manga Oripn o Allah, so sambayang na adn a manga sarat iyan, a paliogat so katonaya on ko da on pn kitindgn a siran so: So katokawi ko kiapakasold o waqto. So kapagabdas sa masoti so taw ko mala a hadas ago so maito on. So kasotia ko lawas ago so nditarn a go so darpa a pzambayangan. So Kasapngi ko Awrat o pzambayang. So Kaadapa sa Qiblah Manga Oripn o Allah, adn pman a manga paralo ko sambayang a wajib so kasiapa on a gianan so bothowan sa manga rokon iyan a siran so: So kapniat o pzambayang ko pazambayangan iyan a sambayang. So Takbiratul Ihram (so katharo a ko Allahu Akbar kapangalinkakp) So katindg ko kapzambayang sii ko sambayang a paralo. So kabatiyaa ko Al Fatihah ko manga rakaat o sambayang a paralo ago sunat. So Karoku. So kambangon ko kiaruku. So Kasojud sa musalla. So kaontod a kaposan ago so kathahayyat on. So kazalam o giizambayang. Manga Oripn o Allah, so sambayang na adn a manga sunat iyan a di khatarotop so sambayang odi siran minggolalan a siran so: So kiporoon ko lima sii ko pat a manga btad ko sambayang; sii ko takb?ratul ihram, Sii ko kaprok?. Sii ko kiambangon ko kiarok? Sii ko kiatindg ko rakaat a ika tlo, maana a sii ko oriyan o tahayyat a paganay. So kibtadn ko kawanan a lima sii ko diwang a lima ko katitindg o giizambayang. Sa sii niyan ibtad a lima niyan ko kababan o rarb iyan a kaporoan a posd iyan. So Katontola niyan ko dowaa a kalka (istiftah) ko sambayang. So kisolnn ko kabatiyaa ko A?dubillahi Minas Shaytanir Raj?m. So kaamin, ko oriyan o kabatiya ko Al Fatihah. So kabatiya sa ayat ko oriyan o Al fatihah. So katakbir ko oman magalin so giizambayang sa lanka ko sambayang ko kamba-ngon kasojud kaontod katindg. So Karok? ko sambayang. So katasbih ko karorok?, sa tharoon so Subhana Rabbiyal Adh?m wa bihamdihi, sa makatlo. So katharoa ko Samiallahu Liman Hamidahu ko oriyan o kambangon ko kiarok?. So langka ko kazojud ko katitindg a phakaonaan a lb na go bo so lima. So langka ko kasojud a pakathaknaan so pito a anggawta a so bn’ng, poro o ngirong, so palad a lima so dowa a lb, so manga kmr o ski a palaya pakaadapn sa Qiblat. So katasbih ko kasosojud sa makatlo a so Subhana Rabbiyal A’la wa bihamdihi. So kaontod ko pagltan o dowa a soj?d, sa balawagn iyan a palad a ski niyan a diwang sa ontodan iyan, na pakatitindgn iyan a kawanan a palad a ski niyan sa pakasasangorn iyan sa Qiblat so manga kmr iyan. So kaontod sa di mathay ko da niyan pn katindg sii oto ko oriyan o kiasojud ko rakaat a paganay ko sambayang, go sii ko rakaat a ika tlo ko da niyan pn katindg ko rakaat a ika pat. So kaontod ko kapthahayyat. So kathahayyat a paganay. So kazalawati ko nabi ko tahayyat a kaposan. So kandowaa ko oriyan o kathayyat a kaposan ko da niyan pn kazalam. So kandowaa ko oriyan o kazalam. Manga Oripn o Allah, gianan i manga sarat ago manga rokon ago manga sunat o sambayang a wajib ko langowan a Muslim a mama ago babay a maknal iran phiapiya, ka kagiya san matatago so kaphakaapas iyan ago so kakhaola iyan ko alongan a Qiyamah amay ka di niyan masowa phorong so sambayang iyan sa di matarima. So Sarat (shart) o sambayang ago so rokon iyan na aya mbidaan iran na so sarat, na skaniyan so manga galbk odi na ropaan a di pd ko fiil o sambayang ogaid na di khatarima so sambayang odi maadn. So pman so rokon (rukn) na skaniyan so manga galbk ago manga btad a pd ko fiil o sambayang a odi maadn na di khatarima so sambayang. Samanoto na aya mbidaan o sarat ago so rokon na so kababaloy o sarat a di pd ko fiil o sambayang ogaid na mikakampt on, so pman so rokon na pd ko anggawta iyan a di ron khablag. Manga oripn o Allah, adn a manga btad ko sambayang a patot a kasabotan o oman i isa a Muslim ka aya kalilid na so di ron katotokawi, sa alowin tano siran: So kabatiya o giizambayang sa al Fatihah; Gophoon zambayang so taw a skaniyan bo, odi na moonot ko imam a so sambayang na masoln on so batiya ka datar o manga sambayang ko kadawndaw liyo ron so jumuah, na skaniyan oto na phakabatiya sa al Fatihah ko ginawa niyan, ka odi batiya na daa sambayang iyan. Amay pman ka mizambayang a moonot ko imam sii ko matanog on so batiya o imam na skaniyan na di phakabatiya sa ayat a pd on so al Fatihah sa ba dn makaphamakin’g ko batiya o imam sabap sa so batiya o imam na aya niyan dn batiya. Kadaklan a giizambayang a di niyan anan kasasabotan sa pmbatiya ko kapmbatiya o imam sa matanog, na pkhasopak iyan so Qur’an a aya inisogo iyan na igira pmbatiyaan so Qur’an na phamakin’gn o taw a pphakan’g on. Sa adn mambo a hadith a inisogo iyan so kabatiyaa ko al Fatihah ko sambayang, na pantag sa kakowaa sankoto a dowa a dalil sa daa mibagak on na, aya khasowa o ma’m?m, na phakabatiya ko masoln on so batiya o imam, na makaphamakin’g badn sa di phakabatiya ko kapmbatiya o imam sa matanog. Ozanka so giizambayang o pira a rakaat i kiazambayangan iyan na aya khakowa niyan na so maito on, opama o mizangka ko sarakaat ago so dowa rakaat na aya khakowa niyan na sarakaat a kiazambayangan iyan sa khaganap iyan, datar oto mambo o dowa rakaat antaa ka tlo rakaat a kiazambayangan iyan na aya khakowa niyan na so dowa rakaat sa khaganap iyan. Aya datar oto na ozanka so pzambayang o miakapagabdas antaa ka da, na aya kokoman iyan na da a abdas iyan, na makaphagabdas, opman o zanka o kiabatali antaa ka da ko kiapagabdas iyan, na aya khakowa niyan na da kabatali, sabap sa miatankd a miakapagabdas na so sankaan na sii miaadn ko kiabatali ron ago so da on kabatali. Na aya khakowa niyan na so da kabatal o abdas iyan, so Islam na sii niyan pphakabkna so kokoman iyan ko matatankd, sa ipmbowang iyan so di matatankd. Sii ko kaadn o abdas ago so kaada iyan na aya pakaasal na so di kaabdas o taw, na ozanka o ino miaabdas antaa ka di na aya khakowa niyan na so pakaasal a di niyan kaabdas sa makaphagabdas. Manga Oripn o Allah, aya paliogat ko Muslim na maknal iyan phiapiya ankaya a sambayang ka so kakhatarima iyan ago so kapiya o balas iyan na misasankot ko kapiya a kiasowaa on ago so giiron kinggolalann. Sa oman i isa a Mualim, mama babay, na panamar sa kasowaa niyan ko btad o agama niyan ago matonay niyan sa tarotop ka san matatago so bagr ago so limo o Allah . Gianan i pagns a bagr o manga sahabah o Ras?lullah a igira miakasmpang siran sa awid a akal a mapnd na magapas siran ko sambayang, sa miaanad iran oto ko Ras?lullah , sa so giiran kapanambayang na ron iran pkhatoon so pithamanan a kapakaddkha o lawas ago so pamikiran ago so darm. Gioto i kiatharoa on o Ras?lullah a: Pakadkhaa kami ngka hay Bilal sa nggolalan ko sambayang. Di ran ipagitong so kapanambayang sa ba galbk a khasabapan sa dokaw ka kagiya ron iran pkhatoon so kapakaddkha ko giiran kapanam-bayang, a gianan na btad a tanto dn a mapapato sankai a masa a kapapantagan a so kalankapan a Muslim, na aya kaggdama iran ko sambayang na mapnd a galbk a khasabapan sa dokaw, na amay ka miakatas so batiya na iphakagowad iran, a di ran katawan a sa dn sa katas o batiya ko sambayang na gioto dn i kala a balas ago karani ko limo o Allah ago khisokat ko kasosoat iyan. Manga Oripn o Allah, So sambayang na da dn pharowa o Allah oba mibagak sa di matonay ko apia antonaa a btad, amay ka so taw na pkhasakit sa di niyan khagaga so katindg ko sambayang na zambyang a moontod, na amay ka di niyan khagaga a moontod na zambayang a miiga, na amay ka di niyan dn khagaga so kikhoatn ko sambayang o manga anggawta iyan na zambayang sa ba dn giipaginsarat na odi niyan pn khagaga na zambayang sa so bo so niat iyan. Sa so Allah na katawan iyan, so mapipikir o oripn iyan sankoto a kapthonaya niyan ko sambayang ko dianka a khagaga niyan. Manga Oripn o Allah, amay ka so Muslim na daa a miphagabdas iyan a ig na thayammum sa lopa a soti, na amay ka di niyan pn khagag so kapthayammum iyan sa da dn a okit na zambayang mapia da dn a abdas iyan. Ka da on dn pharowa so kibagakn ko sambayang sa da dn a sndod ago daa khidawwa o Muslim sa da makazambayang ka da maparo ko kapnggalbka niyan on. Manga Oripn o Allah, so Ras?lullah na iniibarat iyan so sambayang sa lawas a ig a mababanday ko oman i pinto o Muslim a giiron phaigo oman gawii sa makalima, na ino adn a khalamba a boring ko lawas iyan? Aya smbag o manga sahabah na da dn a khalamba on a boring, na pitharo iyan a datar oto so sambayang a lima ko oman salongan a ipphonas o Allah ko manga dosa. Manga Oripn o Allah, pangnin tano ko Allah a balowin tano niyan a pd ko manga taw a pphamakin’gn iran so katharo na phagonotan iran so lbi ron a mapiya. وَأَقُولُ قَوْلِي هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ لِي وَلَكُمْ وَلِسَائِرِ الْمُسْلِمِينَ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ فَاسْتَغْفِرُوهُ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ Wa aqūlu qawlī hādā wa astagfirullāha lī wa lakum wa lisāiril Muslimīn min kulli dambin fastagfirūhu innahu Huwat Tawwābur Rahīm. DUA'A KO IKA DOWA A KHUTBAH  Copyright  © 2008 Maranao Khutbah ™ By Alim, Hassanor M. Alapa  All rights reserved  - http://www.muslimtents.com/maranao-khutbah Copying and distributing of the Maranao Khutbah published in this website is sanctioned by the author for non-commercial only. In consideration of this authorization, any reproduction and distribution of the Maranao Khutbah shall retain all copyright, author and other proprietary notices contained therein. It shall not be altered in any form without the written consent of the author and the publisher.